Yangınlar nerede, ne zaman ve nasıl başlayacağı öngörülemeyen oldukça tehlikeli olaylardır. Yangının oluşturacağı risklerin boyutu yangının yayılma hızıyla direkt bağlantılıdır. Yangın tehlikesini tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da yangın güvenliği yöntemleri ile karşılaşılabilecek can ve mal kayıpları azaltılabilir. Binaların tasarımı ve kullanılan yapı malzemelerinin tercihini içeren bu yangın önlemleri, pasif yangın güvenlik önlemleri olarak bilinmektedir. Fabrikalarda yangın kapıları ve ipuçları, hangi unsurlara dikkat etmeniz gerekir gibi önemli konuyla ilgili merak ettiğiniz her detay yazımızda. Eğer siz de fabrikalarda yangın önlemleri ile ilgili öğrenmek istediğiniz bütün sorularınızın yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Fabrikalarda Yangına Karşı Alınması Gereken Önlemler
Fabrikalarda yangın önlemleri arasında ilk olarak yangın çıkışları her zaman açık tutulmalı ve acil ışıklandırma sistemleri kurulmalıdır. Ayrıca gereksiz yangın yükü kaldırılmalıdır. Korunma sistemi kontrol edilmeli ve tahliye planı güncellenmelidir. Her işyerinde yangın söndürme tüpü bulunmalıdır. Fabrikalarda yangın önlemleri arasında düzenli bakımları yaptırılmalı ve çalışanlara nasıl kullanılacağı öğretilmelidir. Yangınların çoğu elektrik tesisatındaki problemler, gaz genleşmesi, ekipmanın aşırı ısınması, yanıcı gazların doğru şekilde depolanmaması, sıcak çalışmalarda belirtilen kurallara uyulmaması ve bakımların yapılmaması gibi pek çok nedenden ötürü meydana gelmektedir. Fabrika yangınları çoğunlukla elektrikten (statik elektrik, kısa devre, kötü kontak, yıldırım gibi), sıcak yüzeylerden (buhar boruları, fırın ve çok fazla ısınan motorlar gibi), gaz sızıntılarından, depolanan patlayıcı maddelerden ve ateşli yapılan işlerden (kaynak ve taşlama gibi) meydana gelir. Sebepleri genellikle bilinen endüstriyel yangınların bir kısmı mekanik kıvılcım, bir kısmı elektriksel kıvılcımı ve aşırı ısınma sonucu oluşmaktadır. Gerçekleşen yangınların en dikkat çeken nedeni, eskimiş olan tesisatların hiçbir şekilde yenilenmemesi, panoların eski olması, kullanılan polistiren veya poliüretan gibi yanıcı malzemelerin şimdilerdeki yangına dayanıklı ürünler ile değiştirilmemesi ve fabrikalarda yangın önlemleri alınmamasıdır. Aynı zamanda kullanmış olan ürünlerin yıpranması, cihazların eskimesi aynı kabloya her sene yeni bir makinenin bağlanması yangın riskini arttırır. Bütün bunların yanı sıra sabotaj ihtimali de bir gerçektir.
Pasif Yangın Önlemleri
Pasif yangın önlemleri, binanın mimarisiyle yangın arasındaki ilişki doğrultusunda ayarlanır. Pasif yangın için iki şartın sağlanması gerekir. Bu şartlar aşağıdaki gibidir;
- Binanın tasarımı yangının bina içinde yayılmasını engelleyecek biçimde yapılmalıdır.
- Bina yangın esnasında uzun bir süre ayakta kalabilmeli ve yapısal bütünlüğünü koruyabilmelidir.
Pasif Yangın Durdurucu
Pek bilinmiyor olabilir fakat yangın sebebiyle gerçekleşen ölümlerin çoğunluğu, duman ve zehirli gazların solunması yüzünden gerçekleşir. Duman yayılımı durumunda en önemli problem duvar ve zemindeki boşluklardır. İnşaatların yapısı nedeniyle elektrik tesisatı, ısıtma ve soğutma kanalları, borular gibi hizmetlere ait elemanlar tavan ya da zemin hattından geçmek zorundadır. Bunların her biri için delik ve boşluklar açılır. Yangın esnasında dumanlar boşluklardan geçerek diğer bölümler arasında hızlıca yayılabilir. Boru ve kabloların bir bölümden diğerine geçerken yarattığı boşlukları kapatmak için pasif yangın durdurucu ürünler kullanılır. Pasif yangın durdurucu malzemelerin uygulama alanına göre pek çok türü vardır. Fabrikalarda yangın önlemleri arasında bu ürünlerin kullanılması önemlidir. Bu türler aşağıdaki gibidir;
- Pasif yangın durdurucu harçlar, çoğunlukla elektrik kablo geçiş noktalarındaki boşlukları doldurmak için kullanılır.
- Pasif yangın durdurucu levhalar, kablo, tesisat, boru, havalandırma kanalları gibi geçiş deliklerinin yalıtımında kullanılır.
- Pasif yangın durdurucu sargı ve kelepçeler, boruların duvardan geçiş yerlerinde kullanılan dayanıklı bağlantı elemanlarıdır.
- Pasif yangın durdurucu boyalar ve kaplamalar, yangına dayanıklı olması için yüzeylere uygulanır. Boya kalınlığı arttıkça dayanıklılığı da artar.
- Pasif yangın durdurucu mastikler, duvardaki birleşme noktalarını ve derzleri kapatmak için kullanılmaktadır.
Yangın Perdesi
Endüstriyel alanlarda, bölümlendirme yapmak üretim sürecini ve malzeme akışı zorlaştırabilir. İmalat için açık alanlara gerek duyulan firmalarda yangın perdeleri sayesinde kısmi olarak bölümlendirme yapılıp bu problemin önüne geçilebilir. Yangın perdesi, ürün veya alt yapının yangına karşı korunması ya da ısının yayılmasını engellemek için kullanılan donanımlı bariyerler olarak açıklanmaktadır. Yangın perdeleri, yanmaz malzemeden yapılmıştır. Tavana asılarak kullanılabilen panellerdir. Tavana sabitlenen bu perdeler ne kadar uzunsa o derece etkili bir şekilde engelleme yapacaktır. Tavandan sarkan bu perdeler sıcak hava geçişlerini yavaşlatacaktır. Geniş bir tesisi yangın perdeleriyle ufak bölümlere ayırmak ve fabrikalarda yangın önlemleri arasında duman kontrolü için ideal bir çözümdür.
Yangın Kompartımanı
Fabrikalarda yangın önlemleri arasında yangın kompartımanı, bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil, her yanı minimum altmış dakika yangına dayanıklı yapı elemanlarıyla ısı geçirmez bölgelere ayrılmış alan şeklinde tanımlanır. Her ikisi de tasarım bakımından aynı etkide olsa da iki yangın kompartımanı mevcuttur. Bunlar aşağıdaki gibidir;
- Yangını içeride tutmak için tasarlanmış hücreler, aşırı yanıcı ürünlerin kullanıldığı ve depolandığı oldukça yüksek yangın riski olan firmalarda kullanılır.
- Yangını bölmenin dışında tutmak için tasarlanmış hücreler, önemli belge ve kayıtların olduğu, malzemelerin bulunduğu ya da yangına dayanıklı olması sebebiyle güvenli bölge olarak belirlenen alanlarda uygulanır.
Bir yangın bölmesinin oluşturan duvarlar 60 dakika yangına direnebilmelidir. Bölmedeki risk seviyesine göre dayanıklılığı 6 saate varan duvarlar kullanılabilir.
Havalandırma Boşluğu
Endüstriyel tesisler çoğunlukla tek katlı ve büyük alanlar olarak inşa edilir. Bu tarz yatay yerlerde dumanlar çatı hizasından dağılım gösterecektir. Bu yüzden çatıda havalandırma boşlukları olması sıcak gazların ve dumanın firmadan dışarı çıkmasını sağlayarak bölgede ısı ve duman birikimini engeller. Havalandırma, fabrikalarda yangın önlemleri arasında önemli bir kontrol yöntemidir.
Yangın Duvarı
Fabrikalarda yangın önlemleri arasında yangın duvarı, yangının bir yapıdan diğer yapıya sıçramasını önleyen güvenlik elemanıdır. İki bina arasında ya da aynı binada yangının ilerlemesini ve yayılmasını durduran eleman olarak tanımlanır. Yangın duvarları, ortaya çıkacak ısı enerjisine karşı iyi bir şekilde dayanıklı olarak tesis edilmelidir. Bu dayanıklılık seviyelerini belirlenmek için yangın yükü hesapları devreye girer. Yangın duvarlarından, çatısından herhangi bir kablo geçecekse bu kabloların giriş noktaları duman geçişini engelleyecek şekilde dayanıklı olarak tesis edilmelidir.
Yangın Kapısı
Fabrikalarda yangın önlemleri içinde yangın kapıları, bir yapıda dolaşım imkânı sağlayan, kapalı olduğunda duman ve alev geçişine bir süre dayanabilecek nitelikteki kapı şeklinde tanımlanır. Yangın kapıları açık bir şekilde işaretlenmelidir. Aynı zamanda kapılarda yangın kapısı, kapalı tutun gibi uyarılar olmalıdır. Şimdilerde pek çok binada yangın kapıları mevcuttur. Bu kapılar açık olabilirler fakat yangın durumunda otomatik kapanmalarını sağlayan mekanizmalar ile donatılmış olmaları gerekir. Yangın kapılarında dumana duyarlı sensörler vardır. Bu kapılar, duman detektörlerine göre yangın alarm sisteminin çalışmasıyla harekete geçer. Aynı zamanda sistemlerde bir sorun olması durumunda yangın kapısının elle kapatılmasını için mekanizmalar bulundurur. Yangın kapıları doğru tasarlanmış, monte edilmiş ve bakımları yapılmışsa görevini yerine getirecektir. Hatalı kapılar yangını önlemek dışında ciddi tehlike oluşturur.
İşyerinde Yangına Karşı Alınacak Önlemler
İşyerinde yangınları genellikle gece meydana gelir. Bunun sebebi geceleri kimse olmadığı için küçük bir kıvılcımın büyümesi ve belli bir düzeye geldikten sonra fark edilmesidir. Yangının hemen söndürülmesi için teknolojinin kullanılması ve söndürme algılama sistemlerinin yapılması gerekir. Yangın tedbirlerle önlenir tasarımlarla söndürülür. Her işletme için alınacak güvenlik önlemleri farklıdır. Fabrikalarda yangın önlemleri firmanın büyüklüğüne, üretim şekline, personel sayısına, yanıcı maddelerin niteliklerine, kullanılan enerji türüne ve çevrede bulunan risklere bağlı olarak belirlenmelidir.
