Modern mimari, yirminci yüzyılın ilk yarısında Avrupa ve Amerika’da ortaya çıkan bir yapı tarzıdır. Minimalizm ve işlevselliğin ön planda olduğu bu mimari Viktorya ve Gotik stillerin süslemelerini reddetti. Bir yapının işlevselliğe öncelik vermesi gerektiği fikrini savundu. Diğer mimari tarzlar, özellikle on dokuzuncu yüzyılın sonlarındaki (Art Deco ve Arts and Crafts gibi) hareketler modern stile dair bilgi vermeye başladı. Modern mimari nedir, ne zaman ve nerede ortaya çıkmıştır gibi konuyla ilgili önemli noktaları araştırdık. Eğer siz de bu mimariyle ilgili bilgi sahibi olmak istiyorsanız bütün sorularınızın yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Modern Mimari Nedir?
Modern mimari, 19. yüzyılda gerçekleşen sanayi devriminin ortaya çıkardığı gelişmelere dayanan ve yaygınlaşan dönemin sanat anlayışına, yapı teknolojisine ve ihtiyaçlarına göre çözümler arayan yenilikçi bir yaklaşımı benimser. Bu mimari temiz hatları ve açık kat planlarını vurgulayarak biçim işlevi takip eden bir mimari tasarımı vurgular. Bu mimaride formun işlevi takip etmesi gerekir. Bir binanın mekânsal, yapısal ve işlevsel gereklilikleri haricindeki süslemeler reddedilir. Dolayısıyla iyi bir yapı estetik görünümü kadar kullanım amacına göre bazı niteliklere sahip olması gerekir. Bu mimaride planın ve iç mekânın düzenlenmesi kadar dış görünüş de önemlidir. Bu mimari tasarımı çağın yapı malzemelerinin (özellikle cam, çelik ve betonarme) ve yeni inşaat teknolojilerinin kullanımına dayanır. Aynı zamanda 1910 ve 1980 yılları arası karşımıza çıkan mimariler modern mimari akımlar olarak tanımlanır. Bu mimarlığın en önemli isimleri; Frank Lloyd Wright, Le Corbusier, Ludwig Mies van der Rohe, Staatliches Bauhaus ve Walter Gropius.
Modern Mimari vs. Çağdaş Mimari
Modern mimari ve çağdaş mimari birbirlerinden farklı tarzları ve dönemleri ifade eder. Çağdaş mimari 1960’dan şimdiye dek uzanan dönemi ifade ederken modern mimari ise 1960’lara kadar devam eden modernizm sanat akımından etkilenmiştir. Yapı malzemelerinin tekdüzeliği ve modern ilkelerin katılığı yüzünden günlük hayat için oldukça soğuk bir hale gelen bu mimari yerini çağdaş mimariye bırakmıştır.
Modern Mimarinin Tarihi
Tarihçiler, mimarideki modern hareketin başlangıç noktası hakkında tartışırken birkaç önemli tarihsel olayın önemli olduğu ortaya çıkmıştır.
1893 Chicago Dünya Fuarı; bu fuarda Amerikalı mimar Louis Sullivan gökdelenlerin açılışını yapmıştır. Binalarda, çok sayıda büyük cam pencereyi destekleyen çelik bir çerçeve kullanıldı. Modern ofis binalarının ve yüksek binaların önünü açmak hedeflendi. Sullivan, tasarım felsefesini, modern hareketin sloganı haline gelen biçim işlevi takip eder şeklinde ifade etmiştir. Frank Lloyd Wright, bu fuara katılmış ve kendi kariyerine ilham verecek pek çok önemli stil keşfetmiştir.
Bauhaus Tasarım Okulunun Kuruluşu, 1919’da Walter Gropius, Almanya’nın Weimar kentinde modern tasarım ilkelerini öğreten Bauhaus okulunu kurdu. Dönemin önemli Alman mimarı Peter Behrens’in yanında eğitim almış W. Gropius, kampüsü modern bir tarzda tasarlamıştır. Okulun önemli isimleri arasında, aynı zamanda modern tarzın savunucuları olan mimarlar (Marcel Breuer ve Ludwig Mies Van Der Rohe) da vardı. 1926 yılında tasarım okulu Weimar’dan Dessau’ya taşındı ve modern sanat da dâhil pek çok disiplinden modernistleri bir araya getirdi.
Streamline Moderne(Akışkan Çizgisellik), 1930’lardaki Büyük Buhran sırasında, Streamline Moderne adında yeni bir modern tarz doğdu. Gemilerin şeklinden modellenen ve aerodinamik prensiplerden ilham alan binalarla kavisli köşeler, çelik korkuluklar ve deniz unsurları karşımıza çıkmaktadır.
Modern sergi, uluslararası sergi 1932 yılında New York’taki Modern Sanat Müzesi’nde gerçekleşti. Küratörlüğünü Philip Johnson ve Henry-Russell Hitchcock’un üstlendiği sergi, bu mimariyi önemli bir hareket olarak güçlendirdi.
Modern mimari 18. yüzyılın sonlarında endüstri devrimiyle beraber başlayan bir süreçtir. Özellikle 19. yüzyılın sonunda yapı malzemeleri, mühendislik ve teknolojinin gelişmesiyle beraber eski mimari stillerinden ayrılarak daha fonksiyonel ve yeni bir şey yaratma arzusundan ortaya çıkmıştır. Mimaride malzeme yeniliği daha hafif, yüksek ve daha güçlü binalar inşa etmek için betonarme, cam ve demir kullanılmasıyla başlar. Aynı zamanda 1848 senesinde büyük pencereler üretilmesine imkân tanıyan döküm cam levha kullanılmıştır. İngiltere’de yer alan Kristal Saray Joseph Paxton tarafından tasarlanmış ilk modern mimari örneğidir. Yeni tekniklerin ve malzemelerin ortaya çıkması 19. yüzyılın sonlarında mimaride hâkim olan eklektik ve neoklasik tarzlardan mimarların uzaklaşmalarını sağlamıştır. Yapı malzemeleri değişmiş ve artık çelik, cam ve betonarme gibi yeni malzemeler popüler olmuştur. Bu malzemelerle mimarlar yeni teknikler denemeye başlamış ve bu sayede daha fazla tasarım özgürlüğü elde etmişlerdir.
Modern Mimari Nasıl Yayıldı?
Bu mimarinin yayılmasını sağlayan önemli noktalar aşağıdaki gibidir.
1. Bauhaus Okulu
Bauhaus okulu, 1919 senesinde Almanya’nın Weimar şehrinde Alman Mimar W. Gropius’un, tüm sanat dallarını bir çatı altında birleştirdiği sanat odaklı kurulan tasarım okuludur. Tasarım okulu resim ve heykel gibi uygulamalı disiplinleri bir araya getirmek için kurulmuştur. İlk başlarda sanat okulu, Avrupa’nın önemli sanatçıları için merkez haline geldi. Bu sanatçılar arasında Wassily Kandinsky, Josef Albers ve Paul Klee vardır. Bauhaus sanat okulu Weimar, Dessau ve Berlin olmak üzere üç bölgede açıldı. Okul kapandıktan sonra Bauhaus akımı varlığını sürdürdü ve fonksiyonel ve seri üretilebilen ürünler ortaya çıkaran bir mimari biçim doğdu. Bu akımın özellikleri arasında bütünsel tasarım, işlevsel şekiller, basit renk şemaları aynı zamanda beton, çelik ve cam gibi endüstriyel ürünler yer alır.
2. Le Corbusier
Bu mimarinin oluşmasındaki önemli etkenlerden biri Le Corbusier’in 1925 yılında belirlediği beş ilkedir. Mimari stilin beş ilkesi aşağıdaki gibidir;
- Pilotislerle yapıların zeminden yükseltilmesi,
- Serbest plan şeması,
- Serbest cepheler,
- Şerit pencereler,
- Çatı bahçesi.
3. CIAM
1928 senesinde kurulan ve 1959’da dağılan Modern Mimarlık Kongresi, çağın önemli mimarları tarafından düzenlenen kongre ve etkinlikten sorumlu organizasyondur. Bu organizasyonun amacı modern ilkeleri mimarlığın her alanına (endüstriyel tasarım, peyzaj gibi) yaymaktı. Ludwig Mies Van Der Rohe, Le Corbusier ve Walter Gropius gibi mimarların bir araya gelmeleriyle benimsenen karara göre düz çatı, beyaz duvarlar, geniş pencereler, süslemenin reddi ve dikdörtgen form mimari tasarımın ilkeleri olarak belirlenmiştir. Bu sayede mimarların yarattıkları bu akım tüm mimarlık dünyasını etkilemiştir.
Özellikleri
- Temiz çizgiler; modern tasarım, temiz çizgiler ve şık yüzeyler ile karakterize edilmiştir.
- Cam kullanımı; tavandan tabana kadar pencereler, modern yapıları doğal ışıkla doldurmak için tasarlanmıştır.
- Düz çatılar; alçak, yatay ve geniş çatılar pek çok modern yapının öne çıkan özellikleri arasındadır.
- Açık kat planları; modern binalarda alanı duvarlarla bölmek yerine geniş ve açık yaşam alanları tercih edilir.
- Modern malzemeler; çelik, demir ve cam gibi yapı malzemeleri modern tasarımların önemli ürünleridir.
Modern Mimari Türleri
1960’lara kadar mimaride kalın, düz çizgilere vurgu yapan dikdörtgen bina formları ön plandaydı. 1960’lar sonrası daha düzenli, daha akıcı tasarımlar yer almaya başladı. Mimari türleri şu şekildedir; uluslararası tarz, ekspresyonist tarz ve yapılandırmacı stil.
