İşlevsel betonarme ve çelik kullanımı ile tanınan Brütalist mimari aslında mimari tarzlar arasında kurumsal binalar için kullanılıyordu. Daha sonra konut ihtiyacını karşılamak için de bu mimariden faydalanıldı. Brütalizm kelimesi sert estetiğinden değil, yapıldığı malzemeden gelir. Tam olarak ham beton anlamına gelen ve Brütalist mimari olarak bilinen tasarımı tanımlamak için kullanılan Fransızca bir terimdir. Okullar, kütüphaneler, tiyatrolar ve toplu konut projeleriyle ilişkilendirilen Brütalizm, genellikle 20. yüzyıl kent teorisiyle iç içedir. Brütalizm 2. Dünya Savaşı’ndan sonra inşaat ihtiyacıyla tüm dünyada, özellikle de Birleşik Krallıkta ve pek çok ülkede ön plana çıktı. Brütalist mimari, savaş sonrası sorunlardan ve rasyonel tasarımın en iyi mimariyi üretebileceği modernist fikirden etkilenmiştir. Brütalist mimari içeriğimizde sizin için ilham verici bir yazı hazırladık. Brütalist mimari nedir, mimari yapılar nelerdir gibi önemli konuyla ilgili merak ettiğiniz her detaya yazımızda yer verdik. Eğer siz de bu mimari tarzı merak istiyorsanız bütün sorularınızın yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Brütalist Mimari Nedir?
Le Corbusier mimarlığı, 1920’lerde mimarlık ham (brüt) malzemelerle duygusal ilişkiler ortaya çıkarmaktır, şeklinde ifade ederek brüt kelimesini ilk kez kullanmıştır. Brütalizm kelimesi de Fransızca beton brüt (işlenmemiş beton) olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılarda sürdürülebilir bir malzeme olan beton kullanıldığı için kısa zamanda dünyanın önemli mimari akımlarından biri olmuştur. Brütalizm, işlenmemiş betonu hammadde olarak kullanan yenilikçi formlar içeren bir mimari tarzdır. Brütalist yapılar hem kütleleri hem de maddesellikleri ile tanınır. Bu mimari ikinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmış ve mimarlar arasında popüler olmuştur. 1950’lerin başından itibaren yeni gaddarlık biçiminde ortaya çıktığı yer ise İngiltere’ydi. Bu mimari, 20. yüzyılın ortalarında, ekonomik olarak geri kalmış topluluklarda evlerin, alışveriş merkezlerinin ve hükümet binalarının geliştirilmesi için ucuz inşaat ve tasarım yöntemleri ile Birleşik Krallıkta önemli bir ivme kazandı. Bununla birlikte birçok mimar, stilin heykelsi niteliklerini ve burjuva karşıtı doğasını takdir ettikleri için büyük bütçeleri olsa dahi bu mimariyi tercih etti.
Brütalist Mimarinin Tarihi
Tarihte brütalizmin ilk kez İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da ortaya çıktığı görülmektedir. Dolayısıyla savaş yüzünden tahrip olan şehirler ve yıkılan binaların yarattığı boşlukları ve şehirleri yeniden inşa etme gerekliliği bu prensibi etkilemiştir. Sanılanın aksine brütalizm kelimesi İngilizcedeki gaddar, acımasız anlamına gelen brutal kelimesinden değil, Fransızca béton brut, yani işlenmemiş betondan geliyor. Karşıtları tarafından soğuk ve ruhsuz ifade edilen bu yapılar, mimari tarihinin bağlamı içinde bakıldığında zamanın sosyal ve siyasi durumunun bir yansıması ve sonucu olarak değerlendirilebilir. Her ne kadar 1980’li yıllarda bu akımın sonu gelmiş olsa da, modern mimari ile küçük ölçekte yeniden doğuş yaşadığı söylenebilir. Özellikle Avrupa’da brütalist mimarinin izlerini hâlâ görülmektedir. Fransa, Marsilya’da 1952’de tamamlanan ve işçi sınıfı için konut olarak yaratılan Le Corbusier’in tasarımı, dairelere uygun bir betonarme çerçeve gerektiriyordu. 1.600 kişiyi barındırabilen kompleksi, dekoratif unsurlardan yoksundu ancak gelecekteki Brütalist projelerin çerçevesini oluşturdu. Mimarlıkla ilgili olarak Brütalizm kelimesi 1949’da kare tuğla bir evi tanımlamak için türetildi ve resmi olarak bu dönemde başladı ve hızla yayıldı. Daha sonra bu akım İngiliz mimarlar tarafından benimsendi. Alison ve Peter Smithson tarafından daha da geliştirildi. Birlikte, Doğu Londra’daki Robin Hood Gardens konut sitesi yapımı ile tanınmışlardır. Yapı, 1972’de tamamlanmış prekast beton plakalardan inşa edilmiştir. 1980’lere doğru Brütalizm artık eskisi gibi popüler değildi. Bunun nedeni genellikle mimarinin soğuk ve sert doğasından kaynaklanıyordu. Ayrıca inşaatta kullanılan ham betonun genellikle estetiği bozan su hasarı ve çürüme belirtileri göstermesiydi. 1980’ler boyunca, stil yerini yüksek teknoloji mimarisi ve Dekonstrüktivizm’e bıraktı. 1980’lerde tarzın modası geçtiğinden beri pek çok Brutalist bina yıkıldı. Yine de Brutalizm’in pek çok örneği dünyanın her yerinde özellikle Londra, Amerika ve Kanada gibi ülkelerde hala bulunabilir.
Öne Çıkan Özellikleri
Brütalist mimari özellikleri, ayrıntılı olarak işlenmiş ve çimento kullanımıyla tanımlanır. Ayrıca yapının sağlamlığını vurgular. Öğelerin hacmi sağlam ve vurguluyken, şekiller ve malzemeler bir bağlantı oluşturuyor. Estetik olarak brütalist mimarinin özellikleri, yeni ifade araçları arayışıyla 1950’ler ve 1970’lerin Avrupa modernizmi bağlamına (güzel sanatlar alanında, filmde, fotoğrafta, grafikte, heykelde) uymaktadır. Brütalist mimariye için kullanılan inşaat malzemeleri arasında tuğla, cam, çelik ve kaba taş bulunur.
Brütalist Mimari Yapıları
-
Geisel Kütüphanesi, 1970, San Diego, CA
Geisel Kütüphanesi Theodor Seuss Geisel’in adını taşıyan, Dr. Seuss’un çizimleri, kitapları, ses kayıtları ve hatıralarından oluşan geniş bir koleksiyona sahiptir. Toplamda 8.500’den fazla öğeye ve büyük bir bronz heykele ev sahipliği yapıyor. Mimar William Pereira, kütüphanenin yanı sıra birçok unutulmaz binanın yaratıcısıydı.
-
Arjantin Cumhuriyeti Ulusal Kütüphanesi, 1961, Buenos Aires
Arjantin Ulusal Kütüphanesi, 1961 yılında Clorindo Testa tarafından tasarlandı. Eski başkan Juan Perón ve eşi Evita’nın yaşadığı Unzué Sarayı’nın eski arazisi üzerine inşa edildi.
-
Habitat 67, 1967, Montreal
Bu konut kompleksi, mimar Moshe Safdie’nin yüksek lisans teziydi. Daha sonra 1967 Dünya Fuarı için inşa edilmiştir. Habitat 67, şu anda Montreal’deki en tanınmış binalardan biridir.
-
Boston Belediye Binası, 1968, Boston, MA
Boston Belediye Binası, Amerika’da var olduğu kadar kutuplaştırıcı bir mimari yapıdır. 1960’larda inşa edildiğinden beri, kamuoyunu ikiye bölmüştür. Binanın kötü olduğunu düşünen birçok kişi varken, diğer grup onu Amerikan mimarisinin güzel bir örneği olarak görmektedir.
-
Barbican Malikânesi, 1968–79, Londra
Londra Şehri’nde yer alan Barbican Malikânesi, kültürel binalarla karışık 2.000 daireden oluşan bir komplekstir. İngiliz Brütalist mimarisinin en önemli örneklerinden biridir.
-
Merkez Postane, 1989, Üsküp, Makedonya
Bina, 1963’te meydana gelen depremden sonra Üsküp’ü yeniden inşa etmeye yönelik bir planın parçasıydı. Mimar Janko Konstantinov, binaya dekoratif bir etki kazandırmak için betonu heykelsi bir tarzda kullanmıştır. Merkez Postanede, brüt beton ön plandadır.
-
Kraliyet Ulusal Tiyatrosu, 1976, Londra
Londra Kraliyet Ulusal Tiyatrosu hakkında görüşler ikiye bölünmüş durumdadır. Bir kısım Denys Lasdun’un yatay ve dikey öğeleri uyumlu bir şekilde kullanmasını takdir etmektedir. Lasdun, geniş açık hava terasları kullanarak, alanı tasarlarken halkı düşünmüştür.
-
TripleOne Somerset, 1971, Singapur
2016’da metalle kaplandığındaki yenilenmesinden önce alışveriş merkezi ve ticaret merkezi olan TripleOne Somerset, Brutalist ham beton cephesiyle ön plandadır. Boston Belediye Binası’nın tasarımından etkilenen bina yatay bir vurguya sahiptir.
-
Pirelli Lastik Binası, 1969, New Haven, CT
Bu eski ofis binası, Hotel Marcel’e dönüştürülmüştür. Mimarlar Pirelli Lastik Binasını, şirketin idari ofislerini, araştırma ve geliştirme alanını barındıracak şekilde tasarladılar.
-
Trellick Kulesi, 972, Londra
Ernő Goldfinger, Londra’daki Trellick Tower’ı tasarladığında, modası geçmiş sosyal konutların yerini alması amaçlanmıştı. Goldfinger’ın tasarımında tamamı balkonlu 217 daire yer alıyor. Sürgülü kapılar yerden tasarruf sağlarken, büyük pencereler konut sakinlerinin doğal ışığa erişmesini sağlamıştır.
-
Batı Şehir Kapısı, 979, Belgrad
Belgrad’daki 36 katlı gökdelen, şehre gelenleri karşılayan kapı şeklinde tasarlanmıştır. Havalimanından şehir merkezine giden yol üzerindeki konumu, onu mükemmel bir geçit haline getiriyor.
