Dijital teknolojilerin gelişmesi ile birlikte mimari tarzlar ve tasarıma bağlı süreçler değişmeye başladı. Mimaride teknolojinin oldukça önemli olduğu anlaşıldığından beri bilgisayarlar yardımcı tasarımcı olarak görülüyor ve tasarımın vazgeçilmez bir parçası konumunda bulunuyor. Bilgisayarın tasarım dünyasına çok fazla dâhil olmasıyla beraber ortaya çıkan mimaride parametrik tasarım modeli ile tasarım süreçlerine direkt müdahale edilmekte ve böylece kodlamayla tasarım bütünleşmektedir. Bu sayede karmaşık formların tasarımlarıyla üretimleri gerçekleştirilebiliyor. Parametrik tasarım nedir, nasıl kullanılır bu tasarımın örnekleri nelerdir gibi konuyla ilgili önemli noktaları araştırdık. Eğer siz de bu tasarımla ilgili bilgi sahibi olmak istiyorsanız bütün sorularınızın yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Parametrik Tasarım Nedir?
Tasarım süreci boyunca nesnelerin ve kavramların yeniden oluşturulması, tasarımın tekrar üretilmesi sürecinin tamamı parametrik tasarım olarak ifade edilir. Son dönemlerde algoritmik düşünce mimarlık alanında da kendisini göstermeye başlamıştır. Programlamayı mimarlığın bir eklentisi olarak görmek yerine programlamayla harmanlanması ve birlikte çalışması gerektiği ön plana çıkıyor. Algoritma ve sayılardan oluşan değişkenler veya parametrelerle yönlendirilen tasarımlar parametrik tasarım olarak ifade edilmektedir. Tasarım anlayışının geleceği olduğu düşünülen bu tasarımlar, mimaride faydalı ve estetik alternatiflerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu tasarımda sayılar ve algoritmalar ayrıca yöntemler değiştirilebilir değerler olduğundan söz konusu değişiklikler tasarıma eş zamanlı olarak yapılmaktadır. Böylece tasarımı kısa zamanda deneyimleyebilme olanağı sunuyor. Dijital teknoloji ile beraber çizimlerde hızlı ve kolay değişiklikler yapılabiliyor. Bilgisayar yazılımları, çok daha iyi ve farklı ölçeklerde çizimler elde edilmesini sağlıyor. Analizi ve tasarımı birleştirme fırsatı sunan bilgisayar yazılımları, ayrıca tasarım hassasiyetinin artmasını sağlamaktadır. Mimari çizim programları ile daha çok tasarım seçeneği denenebilmektedir. Geometrik özellikler kolay bir şekilde ortaya çıkarılması sağlanırken diğer yandan kâğıt kullanımının yarattığı söz konusu riskler azalmaktadır. Bu sayede teknik doküman kalitesi de artmış oluyor. Algoritmik kodlama ile belirli parametreler içinde olan tasarım, müşteri beklentileri doğrultusunda kolayca değişebiliyor.
Parametrik Tasarım vs. Geleneksel Tasarım
Geleneksel tasarım anlayışında model olarak alınacak biçimi oluşturmak kolay olmakla birlikte sürecin temeli, parçaların birbirine eklenmesi ve ilişkilendirilmesi üzerine kurulur. Fakat bu model üzerinde bir değişiklik yapılması gerektiğinde bir boyutun değiştirilmesi dahi diğer birçok parçanın uyarlanmasını gerektirir. Bu uygulama ise manüel olarak yapılır. Biçim ne kadar çok karmaşıksa işlemlerin süresi ve sayısı o kadar uzun oluyor. Diğer yandan geleneksel çizim anlayışında, biçimlerin iptal edilmesi kolaylıkla yapılabilen bir uygulama olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü bu parçacıklar birbirinden bağımsız olduğundan diğer parçalarla bir bağlantısı yoktur. Bu yüzden bir parçanın silinmesinin ardından iptal edilen yerine yeni parçaların eklenmesi uygulaması kolayca yapılıyor. Klasik yöntemde kopyalama, yapıştırma ve kesme kavramları temel işlemler oluyor. Dolayısıyla sistemde parça ya da elemanlar bir noktadan alınıp tekrar konumlandırılıyor veya çoğaltılıyor. Özetle çizim sistemleri, yalnızca kullanıcının komutlarını yapabilen aynı zamanda üç boyut özellikleri gelişmiş mimari çizim programlarıdır.
Parametrik tasarım geleneksel yöntemlerin sınırlarını daha çok geliştirerek ele alıyor. Bu sayede tasarım kısıtlanmıyor. Buradaki amaç çok fazla alternatif tasarım üretmek oluyor. Tasarımcı bu parçaları birbirleri ile ilişkilendiriyor ve aynı zamanda ilişkiler kurarak tasarım oluşturuyor. Ve ilişkileri gözlemleyip, yeniden düzenliyor. Bu sistem, tasarımın tutarlı olmasını sağlıyor. Bu tasarım sayesinde tasarımcının ilişkileri tanımlama ve belirleme aşaması, sürecin önemli bir parçası olarak görülüyor.
Parametrik Tasarım Nasıl Kullanılır?
Genellikle bu tarz çalışmalarda bu tasarım ahşap ve metal ürünler kullanılarak sağlanmaktadır. Bu çalışmaların tamamında her kullanılabilir, istenilen niteliklerde pek çok tasarım uygulama öncesinde ya da sonrasında tamamlanabilir. Tasarım amacına göre kodlama en iyi şekilde yapılarak ortaya çıkartılan süreç parametrik tasarım olarak projenin tamamlanmasında yardımcı olur.
Analitik Bir Yaklaşım
Parametrik süreçte tasarımı etkileyecek verilerin söz konusu parametreler olarak belirlenmesi esastır. Hangi verinin, bir başka veriyle nasıl ilişkili olduğunun geometrik ve sayısal olarak tanımlandığı sınırlamaların belirtildiği tasarım stratejisi oluşturulur.
Temsili
Temsili parametreler, soyut varlıkları tanımlar. Örneğin pencerelerin veya duvarların bilgisayar gösterimlerini içerir.
Malzeme
Bu parametreler, farklı fiziksel özellikleri dâhil ederek ve birleştirerek geometrik, topolojik, matematiksel ve temsili parametrelere dayanır; gerginlik, sürtünme, ağırlık, yansıma ve kırılma gibi.
Geometrik
Geometrik parametreler yüksek seviyeli varlıklar ya da alt düzey matematiksel parametreler olarak karşımıza çıkar. Örnek vermek gerekirse bu parametreler arasında noktalar, yüzeyler ve çizgiler bulunur. Güncel 3D modelleme yazılımı, farklı tiplerdeki bu yapıları temsil edebilir ve aynı zamanda parametrik olarak değiştirebilir.
Topolojik
Topolojik parametreler, iki ya da daha çok varlığın birbiri ile nasıl bağlantılı olduğunu tanımlar. Bu parametreler parçaların birbirleriyle nasıl bağlandığına dair tasarım amacını tanımlamak için daha çok analiz imkânı sunar.
Çevresel
Bu parametreler, toplumu çevreleyen sık görülmeyen güçleri içerir. Sıcaklık değişimleri, ışık ve gölge hareketi, zaman, rüzgâr, manyetik alanlar, GPS sinyalleri ve erozyon çevresel parametrelerin örnekleridir.
Kullanıcı
Kullanıcı parametreleri en zorlu parametre grubunu oluşturmaktadır. Eğer ölçülebilir alanlar yaratan bir mimari yapılacaksa müşterilerin hedeflerini ve isteklerini modelleyebilmek ve aynı zamanda bilgiyi tasarım sistemlerinde söz konusu parametreler olarak dâhil edilebilmelidir.
Matematiksel
En temel parametre türüdür. Mantıksal değerler sayılar ve karakter dizileri kullanılarak temsil edilmektedir.
Parametrik Tasarıma Dair Örnekler
Bu tasarım örnekleri yaşam alanlarının pek çok noktasında görülebilir. Bahçe, yatak odası ve salonlarda bu tasarımlara oldukça fazla rastlanmaktadır. Tasarıma dair örnekler aşağıdaki gibidir.
Yatak odası
Evinizde tasarım unsurlarını bulundurmak istiyorsanız duvar dekorasyonuna ve yatak modeline bakabilirsiniz. Üst üste dizilmiş ahşap levhalardan oluşan bir forma sahip bir yatak odası ahşap dekorasyona ve parametrik tasarıma uyum sağlayacaktır. Rahat, doğal ve şık bir görünüme sahip bir yatak pek çok dekorasyon türüne uyum sağlayabilir.
Pergola
Büyük bir bahçeniz varsa ve bu bahçe için yeni bir tasarım yaratma tercihinizi parametrik pergoladan yana kullanabilirsiniz. Tasarımı tamamlayacağınız masa ve sandalyelerle harika bir dinlenme alanı sunacak parametrik pergolaların pek çok modeli mevcuttur. Hatta üstü açılır kapanır olanları daha çok işinize yarayabilir. Görüntüsü tasarımı ve sağlamlığı sayesinde bahçe mobilyaları içinde önemli bir yeri olan ahşap pergolalara bu tasarım eklenince mükemmel bir dekorasyon öğesi ortaya çıkacaktır.
Kitaplıklar
Parametrik tasarımın en fazla kullanıldığı eşyalar kitaplıklar olabilir. Raf sistemi yapmak için en iyi yöntemin bu tasarım olduğunu söyleyebiliriz. Çeşitli formlar oluşturmaya uygun bir yapıları olduğu için kitaplıklarda yepyeni tasarımlara rastlamak mümkün. Çoğunlukla metal ve ahşap ürünlerin kullanıldığı parametrik kitaplıklarda her renk tercih edilebilir. Oldukça fazla kullanım alanı sunan duvar rafları hem fonksiyonel hem de son derece modern bir görünüme sahiptir.
Orta sehpa
Bu tasarım çoğunlukla mimari ve iç mekânda kendini gösterse de aksesuarlar ve mobilyalarda rastlamak da mümkün. Geometrik desenleri farklı formlarda kullanmayı tercih edenler için tasarımlı mobilyalar ideal olabilir. Oturma odasında kullanılan orta sehpa ahşap ve cam öğelerin bu tasarımla modern tarzda buluşmasını sağlar. Özellikle modern, rustik ve İskandinav gibi dekorasyon tarzlarında olmak üzere pek çok alanda rahatlıkla kullanılabilir.
Aksesuarlar
Mobilya, duvar dekorasyonu ve başka pek çok alanda bu tasarım özelliklerine rastlayabilirsiniz. Parametrik sayesinde aksesuarlar da yeni bir form kazanmış olur. Parametrik tasarımı duvar aksesuarları ayrıca modern bir hava taşır.
